Teamcultuur bouwen: kleine rituelen hebben een groot effect

Een sterk team begint bij cultuur. Niet bij tactiek, niet bij statistiek, maar bij hoe je met elkaar omgaat – op én naast het veld. In het boek Legacy van James Kerr lees je hoe de All Blacks, het beroemdste rugbyteam ter wereld, hun cultuur vormgeven met kleine rituelen en duidelijke waarden. Denk aan het opruimen van de kleedkamer door de aanvoerders, of het bewust doorgeven van kennis van oudere spelers aan jongere.

Ik las het boek op aanraden van Stanley Donney – mijn oud coach en een man met een scherp oog voor dit soort details. We spraken hem voor de CoachBall podcast en het was een feest van herkenning voor mij . Veel van wat Kerr beschrijft, zag ik Stanley ook toepassen. Kleine details. Grote impact. Als speler had ik het niet helemaal door, dat dit toegepast werd, je deed het gewoon. Maar achteraf was het super slim!

Elke cultuur is anders, sommige houden niet van poeha, maar dat betekent niet dat we geen rituelen nodig hebben. Je hoeft geen haka te doen om een sterke teamsfeer te bouwen. Het gaat erom dat je een paar vaste routines kiest die passen bij jouw team. Zo simpel kan het zijn.

Ik geef je een voorbeeld uit mijn eigen praktijk. Bij de pupillen heb ik een simpele gewoonte geïntroduceerd: een denkbeeldige ‘box’, een alternatieve handshake. Bij het betreden van het veld ‘checken’ de spelers in. Dat doen ze door een box te geven. Daarmee laten ze (onbewust) hun ouders, afleiding en alles buiten het veld even los. Aan het einde van de training of wedstrijd checken we weer uit met een 'box'. Dan is het spel klaar en dragen we de verantwoordelijkheid terug over aan de ouders. Heel eenvoudig, maar het werkt. Ze weten: hier gelden andere regels, andere aandacht.

praktische rituelen die je morgen kunt invoeren

• 📦 box: zoals hierboven, een overgang tussen ‘buiten’ en ‘op het veld zijn’

• 🧹 vlag/veld klaarzetten samen: geef 2 spelers per week de taak om materiaal op te ruimen

• 🗣️ team shout of yell: een vaste zin of woord vóór elke wedstrijd (mag ook in dialect)

• 🔄 captain van de week: iedere speler krijgt een keer de rol van mini-leider

• 📖 leermoment delen: aan het einde van elke training één speler die vertelt wat hij/zij geleerd heeft

• 👕 shirt recht trekken: bij het begin van de training even stilstaan en letterlijk “klaarmaken”

• 🙌 high five circle: voor of na een wedstrijd: elke speler geeft elkaar een high five

Het hoeft allemaal niet groots of ingewikkeld. Het gaat erom dat het past bij je team en dat je het volhoudt. Zo bouw je vertrouwen, herkenning en uiteindelijk: teamgevoel.

Heb je zelf mooie rituelen of routines in jouw team? Laat het weten. Misschien bouwen we samen wel aan een nieuwe traditie.